Clavis Latina

1

Quales sunt epistulae, ex quibus Heroides constant?
Epistulae poeticae, quas Ovidius ab heroidibus mythologicis ad amatos suos scriptas esse fingit.

2

Quare Penelope uxoribus ceterorum ducum Achivorum invidet?
Ceteri duces Achivorum iam domum redierunt, uxoresque eorum gratae deis dona ferunt pro maritis suis salvis. Ulixes autem usque abest.

3

Quem belli Troiani orti accusat? Quare?
Paridem, qui Helenam rapuit atque effecit, ut Ulixes quoque in bellum Troianum proficisceretur. 

4

Quare Penelope res gestas Ulixis haud magni facit?
Quia marito per omne tempus carere debet. Res gestas mariti sibi nihil prodesse dicit. 

5

Quomodo Ulixen quaerere conata est?
Quisquis in litora Ithacae devertit, unumquemque de eo multa interrogavit, unicuique epistulam dedit, quam ad eum redderet, si eum forte alicubi vidisset. 

6

Varii timores Penelopen urgent. Quid timet?
Timet, ne nova pericula Ulixi instent. Timet etiam, ne Ulixes novo amore alicuius peregrinae mulieris captus sit. 

7

Quid pater Icarius filiae suae suadet?
Suadet huic, ut Ulixis oblita alicui procorum nubat. 

8

Qui Penelopae auxiliantur?
Nemo nisi pater Ulixis Laërtes ac Telemachus, filius Ulixis et Penelopes. 

9

In quo periculo Penelope Telemachum fuisse narrat?
Narrat hunc nuper, cum ad Ulixem quaerendum proficisci pararet, per insidias paene occisum esse. 

10

Quid de se ipsa tandem dicit?
Rogat, ut Ulixes uxoris suae meminerit. Dicit se annis volventibus consumi neque iam eandem puellam esse, quae Ulixe discedente fuerit. 

1

Penelope 

Regina Ithacae insulae, quae maritum suum exspectans texendo tempus consumebat. 

2

Dido  

Regina Carthaginis, quae ab amato deserta vitam finivit. 

3

Laërtes 

Rex prior Ithacae, qui filio absente regnum ibi tenebat. 

4

Theseus 

Aegei, regis Athenarum filius, qui Minotaurum occidit. 

5

Paris 

Priami, regis Troiae filius, qui regina Spartae rapta effecit, ut bellum Troianum oreretur. 

6

Telemachus 

Regis Itahacae filius, qui matri suae auxiliatus patrem ex bello Troiano redeuntem quaerere conatus est. 

7

Ariadne 

Filia Minois, regis Cretae insulae, quae Theseo auxiliata est, ut hic e labyrintho salvus evaderet. 

8

Icarius 

Pater Penelopes, qui hanc hortabatur, ut mariti absentis oblivisceretur et alicui procorum nuberet. 

9

Helena 

Uxor pulcherrima Menelai, regis Spartae, quae a Paride rapta est et Troiam portata. 

10

Aeneas 

Heros nationalis gentis Romanae, qui ”Novam Troiam” in valle amnis Tiberis condidit. 

1

Miksi Cicero ei ole voinut kirjoittaa perheelleen useammin?
Hän tuntee olonsa kaiken aikaa sietämättömän kurjaksi. Erityisesti kirjoittaessaan perheelleen ja lukiessaan perheeltä saamiaan kirjeitä hän liikuttuu kyyneliin saakka. 

2

Mitkä ensimmäisessä kirjeessä esiintyvät ilmaisut osoittavat hänen kiintymystään vaimoonsa ja lapsiinsa?
... si te habebo, non mihi videbor plane perisse. Sed quid Tulliola mea fiet? Cicero meus quid aget? Iste vero sit in sinu semper et complexu meo. Mea Terentia, fidissima atque optima uxor, et mea carissima filiola et spes reliqua nostra, Cicero. 

3

Mitkä hänen tytärtään koskevat asiat häntä huolestuttavat?
Tyttären avioliitto ja maine.  

4

Mitä määräyksiä Cicero toisessa kirjeessään Terentialle sanelee?
Vaimon on hoidettava Tusculanumin maatila paraatikuntoon viikossa, koska Cicero suunnittelee tuovansa sinne vieraita lokakuun 7. tai viimeistään 8. päivänä, ja vierailu kestää todennäköisesti tavallista kauemmin. Ellei kylpyhuoneessa ole ammetta, sellainen on sinne hankittava. Yhtä tunnontarkasti on huolehdittava siitä, että talossa on tarjolla ruoka- ja terveydenhoitotarvikkeita. 

5

Millaisin muutoksin Cicero olisi saanut tämän kirjeen sävyn ystävällisemmäksi?
Esimerkiksi esittämällä määräysten sijaan pyyntöjä sekä lisäämällä kirjeeseen joitakin helliä sanakäänteitä. Hän olisi voinut osoittaa, että aviokriiseistä huolimatta vaimo oli yhä hänen vankkumaton tukipylväänsä. (O mea Terentia, etiam mediis difficultatibus coniugii nostri semper fidissimam atque optimam uxorem te praebuisti!).

1
Cicero veram amicitiam tibi describit.

a)

Quomodo cum vero amico omnia loqui potes?
Ut tecum. 

b)

Si ipse prosperis rebus gaudes, quid facit amicus tuus?
Illis aeque ac tu ipse gaudet. 

c)

Sin autem rebus adversis laboras, quo animo amicus tuus eas fert?
Illas gravius etiam quam tu fert. 

d)

Quid vere alienum ab amicitia est?
Omnia ficta et simulata ab amicitia vere aliena sunt. 

e)

Cicero caritatem et benevolentiam in amicitia plurimi aestimat.
Et tu? Quid tibi in amicitia est maximi momenti?
E.g.
Eaedem res, quas Cicero commemorat, mihi maximi sunt momenti. Praeterea amicus fide dignus esse debet.

2
Plautus iuvenem quendam amore captum de sorte sua miserrima querentem facit.

a)

Quomodo ille miser in rota amoris cruciatur?
Iactatur, cruciatur, agitatur, stimulatur, vorsatur in amoris rota, miser exanimatur, fertur, differtur, distrahitur, diripitur, ita nubilam mentem animi habet. 

b)

Quomodo Amor animum eius ludificat?
Ubi est, ibi non est; ubi non est, ibist animus;
ita ei omnia sunt ingenia;
quod lubet, non lubet iam id continuo;
ita eum Amor lassum animi ludificat,
fugat, agit, appetit, raptat, retinet,
lactat, largitur: quod dat non dat. 

c)

Et quomodo deludit?
Modo quod suasit, id dissuadet,
quod dissuasit, id ostentat.     
In alia quadam comoedia servus amatam suam variis nominibus cumulat. 

d)

Quae nominum illorum tibi plurimum placent?
E.g.
Mea voluptas et mea amoenitas.

e)

Quae nomina displicent? Quare?
E.g.
Meum mel, mea colustra, meus molliculus caseus. Nam si huius generis nominibus amata mea me cumulaverit, verebor, ne revera esuriens me comedendo famem sedare meditetur.

3
Propertius de Cynthia cogitans se infelicem esse sentit.

a)

Cynthia a Propertio procul abest. Quid poeta de amore eius dicit?
Dicit viam longam puellas mutare magnumque amorem in exiguo tempore fugisse.

b)

Quare Cynthiae praesenti flere velit?
Quia credit Amorem aspersis lacrimis nonnihil gaudere.

c)

Quid faceret, si se a Cynthia despici sentiret?
Calores mutaret confisus translato quoque servitio gaudia esse.

d)

Quare tamen desperat?
Quia sibi fas esse sentit neque aliam amare neque a Cynthia desistere.

e)

Quas res tu veri et sinceri amoris signa esse censes?
E.g.
Si qui non solum se amore coniunctos esse affirmant, sed etiam inter se revera magni aestimare ostendunt neuterque eorum nomine amoris alteri libertatem eripere conatur, tum de vero et sincero amore agi videtur.

4
Martialis favorem lectorum sibi conciliavit. Sed homo quidam ei invidet.

a)

Multas causas invidiae Martialis enumerat. Tres ex iis commemora.
1. Quod universa Roma Martialem legit.
2. Quod Martialis in omni turba semper digito monstratur.
3. Quod uterque Caesar (= et Titus et Domitianus) ei ius trium liberorum tribuit.
4. Quod ei rus dulce sub urbe est et parva domus in urbe.
5. Quod iucundus est amicis et conviva frequens.
6. Quod amatur et probatur.

b)

Quomodo invidia in homine illo ostenditur?
Rumpitur ille invidia.

c)

Quo animo Martialis invidiam illius fert?
Contentus esse videtur.

d)

Quid Martialis illi suadet, ut faciat?
Ut rumpatur invidia.

e)

Quid sentis de ”medicina” a Martiale commendata?
E.g.
Admodum dura est medicina. Invidiam quidem tollit, sed valetudinem aegroto non reddit.

1

flammeum 

b) velum pellucidum colore igneo flagrans, quod sponsa gerit

2

flamen dialis  

e) sacerdos Iovis, qui nuptiis adest

3

confarreatio 

m) caerimonia nuptialis praecipue sollemnis

4

cingulum Herculeum

 i) zona nuptialis cum nodo, qui mala omina avertat

5

Feliciter!

k) quod hospites novis coniugibus dicunt

6

pronuba

n) femina, quae manus sponsi et sponsae iungit

7

Hymenaeus

l) deus nuptiarum

8

tabulae nuptiales

f) pactio ad nuptias conciliandas facta 

9

sex crines

h) pars comptus, quo sponsa ornata est

10

pompa 

d) comitatus, qui novam nuptam ad domum mariti deducit 

11

lutei socci  

g) calcei, quos sponsa gerit    

12

dos 

j) pecunia, quam pater sponsae marito futuro donat   

13

anulus pronubus  

c) signum sponsalium, quod futurus maritus sponsae suae dat

14

auspicium 

a) observatio ominum, quae benevolentiam deorum indicent